Rozen herkennen en leren kennen.
Bourbonrozen I
Wie interesse heeft voor historische rozen kent zeker ´Souvenir de la Malmaison´, ´Mme Isaac Pereire´ of ´Louise Odier´.
Enkele bourbonrozen hebben tot op heden hun betekenis en hun geliefdheid niet verloren. Ook voor de verdere rozenkweek spelen de bourbonrozen een belangrijke rol.
De remontantrozen zijn er bijvoorbeeld uit ontstaan.
Bourbonrozen zijn een- of meermaals bloeiende, lage of hoge struikrozen met weelderig loof, goede geur en grote bloemen. De bloemkleur is wit, roos of rood tot violet. Ze kunnen ook gemarmerd of gestreept zijn.
Uit kogelronde knoppen ontwikkelen zich dikgevulde, vlakke bloemen. Aan de krachtige loten zitten enigszins gebogen stekels. Sommige rozen zijn erg vatbaar voor sterroetdauw. Andere daarentegen zijn resistent. Ook de winterhardheid verschilt.
De oorspronkelijke soort van de bourbonrozen ontstond op het eiland Reunion, vroeger Ile de Bourbon genoemd, en wellicht ook op Mauritius. Beide eilanden liggen in de Indische Oceaan. Op Reunion zou het in 1800 de gewoonte zijn om de velden met bloeiende rozenhagen te omgeven. De botanicus Jean Nicolas Bréon meldde dat “de hagen bestonden uit een rij Chinese rozen ( hoogstwaarschijnlijk ´Old Blush´ en ´Parsons Pink China´) en uit een rij ´Red Four Seasons´.(hoogstwaarschijnlijk de rode ´Tous-les-Mois´, een herbloeiende damascenerroos, die in die tijd een grote bekendheid had)”.
Edouard Perichon vond bij zijn hagen een roos, die er anders uitzag. Waarschijnlijk een zaailing uit beide soorten. Mr. Bréon zond in 1817 zaad van deze ´Rose Edouard´ naar Frankrijk naar de hoofdtuinier van de hertog van Orléans, Antoine Jacques in Neuilly. Jacques zaaide ze uit en bekwam hieruit meerdere rozen. Eén ervan werd in 1821 geschilderd door Redouté als ´Bourboniana´, ´Rosier de l’Isle de Bourbon´. Het was een herbloeiende , gevulde, lichtroos bloeiende plant.
Bréon zond echter ook stekken naar Parijs, naar de ‘Jardin des Plantes’, aan de tuinman Joseph Neumann. Het is ook mogelijk dat Neumann ze meebracht van Reunion. Bréon zond ook stekken naar Rouen naar de rozenschool ‘Alphonse Dubreuil’. Beiden brachten de rozen in de handel als ´Rose Neumann´ en ´Rose Dubreuil´.
Volgens enkele auteurs bestond ´Rose Edouard´ reeds langer op Reunion en Mauritius en in de Botanische Tuinen in Calcutta. Dat ze van de Rosa chinensis afstamt, bevestigen alle auteurs. De afstamming van de herfstdamacsener is echter omstreden. Alleszins, vanaf het begin verscheen de naam bourbonrozen in de catalogen. Tot deze groep werden ook steeds de ´Rose Neumann´ of ´Dubreuil´ gerekend.
Van de vroege bourbonrozen (tot ongeveer 1830) bestaat ogenschijnlijk geen enkele meer. Het waren roosbloeiende afstammelingen van ´Rose Edouard´ of van ´Bourboniana´.
Er is echter een verbazingwekkende, donkerrode en zeker tot de winter bloeiende uitzondering, ´Gloire des Rosomanes´. Deze roos werd voor 1825 in Lyon gekweekt door Plantier en in de handel gebracht door Vibert. Zij lijkt niet op de andere bourbonrozen. Het is mogelijk dat Plantier geen ´Rose Edouard´ of ´Bourboniana´ had en daarom probeerde een “bourbonroos” te kweken waarbij hij rosa chinensis semperflorens of een afstammeling ervan kruiste met een herfstdamascener. ´Gloire des Rosomanes´ werd tot vandaag een roos die vooral betekenis heeft wat geur betreft. Uit deze roos ontstond bvb de beroemde remontant-hybride ´General Jacqueminot´. Ongeveer 5000 rozensoorten zullen verwijzen naar ´Gloire de Rosomanes´
Zeer snel kruisten de Franse kwekers met deze nieuwe rozen om later de herbloeiende ´Ile de Bourbon´ te bekomen, waarvan de naam toen gebruikt werd als synoniem voor bourbonroos. Er zouden ooit bijna 1000 bourbonsoorten voorhanden geweest zijn. De indeling in bourbon-, noisette- en remontantrozen was niet altijd eenduidig.
Vandaag bestaan er nog ongeveer 160-170 bourbonrozen. In Sangerhausen vindt men ruim 60 bourbonrozen. Uit een bourbonrozenverzameling van Engeland worden nu verder rozen aangereikt aan het Europas-rosarium Sangerhausen met behulp van de vereniging “Freunde des Rosarium Sangerhausen”.
Enkele bourbonrozen zijn werkelijk langlevend in tegenstelling tot vele remontantrozen. In november 2007 verscheen in een krant een artikel over een oude roos. Het ging over een zeldzame bourbonroos, die in de Duitse catalogi niet vermeld stond. In 1871 had een meisje een rozenstruik als geschenk gekregen. Deze droeg de naam ´Die Schöne von Versailles´ als herinnering aan de oprichting van het Duitse Keizerrijk in 1871 na de Duits-Franse Oorlog. Het meisje, haar nakomelingen en sinds enkele jaren een nieuwe tuinbezitter, verzorgden die roos in hun tuin van 1871 tot nu.
De Franse kweker Césarine Souchet uit Versailles kweekte meerdere bourbonrozen, onder andere ´Beauté de Versailles´ (1846). Ze is volgens de foto en op beschrijving van de huidige bezitters en in de literatuur werkelijk een schoonheid.. Aanhoudende regen kan ze echter niet verdragen omdat dan de tere bloemblaadjes dichtplakken. De gevulde bloem is kersenroos met wat felpaars en is bijzonder mooi in de herfst. Een rozenvriend veredelde ´Beauté de Versailles´ zodat ze nu spoedig in het Sangerhauser sortiment zal te vinden zijn.
Bron: Vemmer Eilike, Rosenbogen , 3/2009
Foto’s : Christian Schultheis© 
